Το παρελθόν του μέλλοντος της Αυτοδιοίκησης

Τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο του 1943, στην Ελεύθερη Ελλάδα, στις περιοχές που παρά την Γερμανική Κατοχή ήταν υπό τον έλεγχο των ανταρτών, πραγματοποιήθηκαν αυτοδιοικητικές εκλογές. Σε αυτές, για πρώτη φορά στην Ιστορία μας, ψήφισαν γυναίκες και οι νέοι από 17 ετών και πάνω. Το γεγονός ότι σε μια υπό ξένη κατοχή χώρα, με έναν εμφύλιο να προετοιμάζεται με πολλές αερομεταφερόμενες κάσες χρυσές λίρες Αγγλίας, οι αντιστασιακές δυνάμεις διενεργούν δημοτικές εκλογές θα αρκούσε από μόνο του για να καταδείξει την σημασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και πράγματι θα ήταν το πιο λαμπρό παράδειγμα που θα μπορούσε να προτάξει κανείς αν 70 χρόνια μετά δεν είχαμε μπροστά μας τις σημαντικότερες Αυτοδιοικητικές Εκλογές που γνώρισε ποτέ αυτός ο τόπος. Οι εκλογές του Μαΐου του 2014 ξεπερνούν σε βαρύτητα και ιστορική σημασία όλες τις προηγούμενες, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της Κατοχής.
 
Όσοι διατηρούν ακόμα ανοιχτά μάτια και καθαρό μυαλό για να δουν πέρα από τα προφανή, γνωρίζουν πολύ καλά ότι όσοι εκλεγούν στις Αυτοδιοικητικές Εκλογές του 2014, αφού αναλάβουν και έρθουν σε επαφή με την σκληρή πραγματικότητα, θα εύχονται το ρολόι να έδειχνε 71 χρόνια πίσω και να ήταν αιρετοί στα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας του 1943. Γιατί, στατιστικές, νούμερα, οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα, μα πάνω απ' όλα ο αέρας στην ατμόσφαιρα της καθημερινότητας μας, όλα δείχνουν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι στη θητεία τους θα αντιμετωπίσουν μια πρωτόγνωρη καταστροφή σε όλα τα πεδία των αρμοδιοτήτων τους. Και οι βιαστικοί που θα σπεύσουν να εγείρουν ενστάσεις για την αμετροέπεια και το ανιστόρητο της σύγκρισης του 1943 με το 2014 δεν έχουν παρά να συμβουλευτούν τα οικονομικά στοιχεία που κάθε μήνα που περνάει μοιάζουν ολοένα και περισσότερα με αυτά κατεστραμμένης από πόλεμο χώρας. Τουλάχιστον, το 1943 στα βουνά της Ελεύθερης Ελλάδας, υπήρχε αισιοδοξία για ένα καλύτερο μέλλον, άσχετα αν αυτή πνίγηκε στο αίμα με ξένη βοήθεια. Στην Ελλάδα του 2013 οι Γερμανοί τοποτηρητές και Έλληνες Νενέκοι προσπάθησαν με όλα τα μέσα και πάση θυσία να εξαφανίσουν την ελπίδα και την αισιοδοξία. Ο τραγικός απολογισμός των αυτόχειρων μαρτυρά τον βαθμό επιτυχίας τους.
 
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν θα αντέξουν στην σκληρή πραγματικότητα οι παλιές λογικές του παραγοντισμού και της συναλλαγής με την κεντρική εξουσία. Ομοίως δεν θα αντέξουν και κάποιες νέες λογικές, παράγωγα της ιδεολογικής Βαβέλ που έφερε το σοκ της κρίσης και μιλάνε αοριστολογώντας για το «νέο» χωρίς να του προσδίδουν σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά. Αόριστα «νέο» είναι και οι ομάδες που δέρνουν και σφάζουν στους δρόμους, αόριστα «νέο» είναι και οι «νεαροί» με τα Ζάσταβα στο χέρι. Από μόνη της η φρασεολογία για «το νέο που έρχεται», τους «νέους» και την «ανανέωση» δεν λέει τίποτε απολύτως. Αντιθέτως, χωρίς πολιτικές διευκρινήσεις είναι επικίνδυνη γιατί χωράει τα πάντα μέσα της από τα μυστριά της εργασίας και της προσφοράς μέχρι τα λοστάρια της επιβολής.
 
 
Οι επίδοξοι πολιτευτές των επόμενων Αυτοδιοικητικών Εκλογών - παλιοί και νέοι - δείχνουν να αναλώνονται σε επουσιώδη - για την ζοφερή καθημερινότητα της κοινωνίας που θεωρητικά προτίθενται να υπηρετήσουν - ζητήματα. Ο Καλλικράτης και η χωροταξία του είναι μεν σημαντικά τεχνικά θέματα, ωστόσο με ή χωρίς Καλλικράτη, με ένα Δήμο ή πολλούς (για να πάρουν όλοι από έναν και να χρωματιστεί ακίνδυνα ο χάρτης το Μάιο) οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες αυτού του τόπου δεν θα αλλάξουν. Είναι ιδιαίτερα ύποπτο που οι επίδοξοι πολιτευτές προτάσσουν την χωροταξία των βιλαετιών τους ενώ δεν λένε τσιμουδιά στον κόσμο που θα υπηρετήσουν για τους οικονομικούς πόρους και τις ελευθερίες που τους στέρησε με αντισυνταγματικά νομοθετήματα η υπό Γερμανική επιτήρηση κεντρική εξουσία πετώντας στον κάλαθο των αχρήστων τις βασικότερες αρχές της αυτοδιοίκησης: την  διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια (Άρθρο 102 παράγραφος 2 του Συντάγματος). Όσο σημαντικά και αν είναι τα θέματα του Καλλικράτη που πρέπει να διορθωθούν (συμπεριλαμβανομένου του χωροταξικού) είναι παρωνυχίδες μπροστά στις θεσμικές εκτροπές περιορισμού και συρρίκνωσης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που συντελέστηκαν στο πλαίσιο των περιβόητων «μνημονιακών» νόμων και δεσμεύσεων μετά την ψήφιση του.
 
 
Δεν χρειάζονται μαγικές και προφητικές ικανότητες για να προβλέψει κανείς τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες στις οποίες θα λειτουργήσουν οι νέες Αυτοδιοικητικές Αρχές που θα αναλάβουν μετά τις εκλογές του ερχόμενου Μαΐου. Η Ελλάδα που θα παραδώσουν αυτές οι Αρχές στο τέλος της θητείας τους δεν θα μοιάζει σε τίποτα ούτε ακόμα και με αυτή την Ελλάδα του 2013. Δεν γνωρίζω αν πρέπει να θαυμάσει κανείς τους επίδοξους πολιτευτές για το θάρρος ή για το θράσος τους, για την γενναιότητα ή για την αμετροέπεια τους. Το σίγουρο είναι ότι μόνο αποκοτιά ή άγνοια κινδύνου μπορεί να οδηγεί τα βήματα τους όταν τους λείπει κάτι που το 1943 ήταν δεδομένο. Το 1943 οι τοπικοί άρχοντες που θα εκλέγονταν είχαν στο πλευρό τους ένα από τα ισχυρότερα και πιο υπερήφανα λαϊκά κινήματα που γνώρισε ποτέ η Ευρώπη. Για αυτό το λαϊκό κίνημα, χρειάστηκε ο πανούργος Τσώρτσιλ, χιλιάδες σφαίρες για κάθε αντιστασιακό και αμερικανικές ναπάλμ για να κατατροπωθεί και να σκύψει το κεφάλι. Οι επίδοξοι τοπικοί άρχοντες του αύριο έχουν μπροστά τους έναν λαό πληγωμένο, ταπεινωμένο και πολιτικά απενεργοποιημένο. Αν σε αυτή του την αδυναμία επενδύσουν για να υφαρπάξουν την ψήφο ελπίδας ή έστω ανοχής του θα τους καταπιεί και αυτούς η Κρίση μαζί με κάθε προοπτική για ισχυροποίηση της Αυτοδιοίκησης, της τελευταίας ελπίδας που έχουμε να κρατήσουμε αυτή την κοινωνία στα πόδια της.