Αριστεροδεξιός Κρατισμός και Αυτοδιοίκηση

Η προσεκτική και υπομονετική παρακολούθηση μιας οποιαδήποτε συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου μπορεί να οδηγήσει σε πάρα πολλά χρήσιμα συμπεράσματα ακόμα και στην περίπτωση που η ίδια η συζήτηση δεν καταλήγει σε κανένα χρήσιμο συμπέρασμα ή αποτέλεσμα. Η πρόσφατη συνεδρίαση για το ζήτημα της Καμπάνας πέραν όλων των άλλων έφερε στην επιφάνεια μια ενδιαφέρουσα διαπίστωση: οι στρεβλές αντιλήψεις περί του ρόλου του Κράτους και της σχέσης του με την Κοινωνία είναι ο βασικότερος μηχανισμός απαξίωσης της έννοιας και του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σε αυτές δε τις αντιλήψεις αριστερά και δεξιά συγκλίνουν με διαφορετικές μεν αφετηρίες με απίστευτη δε σύμπνοια.
 
Για τους ανθρώπους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο έχουν συνδέσει την ζωή τους με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και κυρίως για αυτούς που Αυτοδιοίκηση δεν σημαίνει αυτο-διαχείριση μίζας και κομπίνας, υπάρχει ένα βασικό και πάγιο αίτημα: να δοθούν περισσότερες αρμοδιότητες από το Κράτος στην Τοπική Αυτοδιοίκηση μαζί με τους αναγκαίους πόρους για την επιτυχή υποστήριξη αυτών των αρμοδιοτήτων. Το επιχείρημα είναι απλό: όσο πιο κοντά στον πολίτη βρίσκεται ένας φορέας που ασκεί αυτές τις αρμοδιότητες τόσο πιο προσαρμοσμένη στις πραγματικές ανάγκες του είναι η άσκηση της αρμοδιότητας και τόσο πιο άμεσος είναι ο έλεγχος των πολιτών. Το αίτημα στηρίζεται στην αρχή της αυτονομίας ενώ το επιχείρημα στηρίζεται στην αρχή της εγγύτητας.
 
Με βάση αυτό το σκεπτικό είναι προτιμότερο να φροντίζει ο τοπικός Δήμος τους δρόμους και τις λακκούβες τους από το πάλαι ποτέ ΥΠΕΧΩΔΕ. Στην πρώτη περίπτωση ο Δήμαρχος της Χ περιοχής που παραμελεί την οδοποιία της δεν θα επανεκλεγεί εύκολα. Αντίθετα ο Υπουργός που παραμελεί τις οδοποιίες ολόκληρων νησιωτικών ή ορεινών περιοχών κάλλιστα θα εκλεγεί με τους γνωστούς τηλεοπτικούς όρους από κάποια περιοχή της Αττικής και εύκολα θα ξαναοριστεί υπουργός παρά το ότι απέτυχε στο έργο του σε μια σειρά περιοχών, Δήμων ή Περιφερειών. Στο ίδιο σκεπτικό εντάσσονται οι μεταφορές, οι τοπικές υποδομές, εκπαιδευτικές υποδομές, η υγεία, η πρόνοια, ο αθλητισμός κλπ
 
Κοντολογίς αν εξαιρέσει κανείς την Εξωτερική Πολιτική και την Εθνική Άμυνα δεν υπάρχει πεδίο (συμπεριλαμβανομένων και των φοροεισπρακτικών μηχανισμών και της διαχείρισης των οικονομικών και της οικονομίας) που να μην μπορεί να έχει σημαντικό και σε πολλές περιπτώσεις καθοριστικό ρόλο η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Μάλιστα, πολλά λαμπρά παραδείγματα συστημάτων υγείας, εκπαιδευτικών συστημάτων, ψηφιακών υποδομών και άλλων «μικρών θαυμάτων» που συντελούνται στο εξωτερικό και συχνά επικαλούμαστε στον δημόσιο διάλογο σε αυτή τη χώρα οφείλουν την επιτυχία τους ακριβώς στο γεγονός ότι φορέας άσκησης της αντίστοιχης αρμοδιότητας στη χώρα απ' όπου προέρχεται το παράδειγμα είναι η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Όσο και αν μοιάζει εξωπραγματικό για την κακή εικόνα της Αυτοδιοίκησης που με προσπάθεια πολλών έχει εμπεδωθεί σε αυτή τη χώρα, πολλές μικρές ή μεγαλύτερες αλλαγές οφείλονται σε κατακτήσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Μία εξ αυτών ήταν και η προσπάθεια ενεργού συμμετοχής της Αυτοδιοίκησης στους μηχανισμούς για την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Παρά τις στρεβλώσεις που οφείλονται είτε στον αθεράπευτο κρατικό πατερναλισμό των εθνικών πολιτικών ή στον εξίσου αθεράπευτο αγοραίο φιλελευθερισμό και εμποροστρεφή σχεδιασμό των ευρωπαϊκών πολιτικών η συμμετοχή των τοπικών κοινωνικών δια μέσου των αιρετών εκπροσώπων τους ήταν αναμφίβολα μια τεράστια κατάκτηση.
 
Ελλείψει άλλων σκοτεινών λόγων ή λαμπρών σκοπιμοτήτων ένας δεξιός και ένας αριστερός που σχετίζονται με την αυτοδιοίκηση θα έπρεπε να συμφωνούν στο πάγιο αυτοδιοικητικό αίτημα για εκχώρηση αρμοδιοτήτων συμπεριλαμβανομένης και αυτής της παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας και κοινωνικής μέριμνας. Αντί αυτού στο τραπέζι του Δημοτικού Συμβουλίου η κρατική δεξιά (δια στόματος συμβούλου-στελέχους της πλειοψηφίας) συναντήθηκε με την κρατική αριστερά (δια στόματος εκπροσώπου πολιτών) στην διαπίστωση ότι τα θέματα του ΚΟΙΣΠΕ ΡΟΤΑ και εν γένει η μέριμνα για τα άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα είναι αποκλειστική αρμοδιότητα του κράτους. Έτσι, με μια αριστεροδεξιά σύγκλιση διαγράφηκε με μια και μόνο φράση το πνεύμα, ο ρόλος, οι στόχοι και τα οράματα της Αυτοδιοίκησης.
 
Σε ακόμα πιο απλά ελληνικά αυτό στο οποίο συμφώνησαν οι δύο ομιλητές από τα δεξιά και τα αριστερά της αίθουσας  ήταν ότι η τοπική κοινωνία της Κεφαλονιάς και κάθε τοπική κοινωνία δεν είναι αρκετά ώριμη και ικανή να γνοιαστεί, να φροντίσει και με υπευθυνότητα να πληρώσει το τίμημα των υποδομών και της φροντίδας των δικών της παιδιών και ανθρώπων που είχαν την ατυχία η εργασία ή η κοινωνική ένταξη να απαιτεί κάτι περισσότερο από το άνοιγμα της πόρτας του πατρικού σπιτιού. Με το ίδιο επιχείρημα τους αποκλείουν την δυνατότητα να πάρουν στα χέρια τους τα γενικότερα ζητήματα της Παιδείας, της Υγείας κλπ. Και προφανέστατα οι δύο ομιλητές θεωρούν πιο ώριμους και πιο ικανούς τους νυν Υπουργούς Παιδείας και Υγείας για να δώσουν απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα. Όμως η κοινωνία πλέον γνωρίζει - επειδή το ζει - πως όταν αφήνεις την Υγεία στα χέρια ενός Υπουργού το Νοσοκομείο σου θα μένει χωρίς γιατρούς και όταν αφήνεις την Παιδεία στα χέρια ενός Υπουργού τα ΤΕΙ και τα σχολεία σου θα κλείνουν ένα-ένα.
 
Είναι περίεργο να βλέπεις τέτοια αριστεροδεξιά σύγκλιση σε ακραίες κρατικιστικές λογικές που υπονομεύουν ευθέως την έννοια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Υπό κανονικές συνθήκες γνήσιοι φιλελεύθεροι και γνήσιοι αριστεροί θα ανατρίχιαζαν μπροστά σε τέτοιες αντιλήψεις (ο καθένας για τους δικούς του λόγους). Ωστόσο, το έχω ξαναπεί, δεν βρισκόμαστε σε κανονικές συνθήκες, μαζί με το κολλαγόνο της κοινωνικής αλληλεγγύης χάθηκε και κάθε έννοια ιδεολογικού μπούσουλα ή τουλάχιστον αυτόνομης και καθαρής σκέψης με ίδια μέσα. Και σε εκείνο που συμφωνούν πλέον οι καθεστωτικής αντίληψης δεξιοί με τους καθεστωτικής αντίληψης αριστερούς είναι στην έλλειψη εμπιστοσύνης (και σε μερικές περιπτώσεις ο φόβος) απέναντι στην ίδια την κοινωνία λες και ο κόσμος είναι ώριμος μόνο όταν τους ψηφίζει. Με έναν μαγικό τρόπο η κοινωνία μέσα από τις αντιφάσεις και τις αδυναμίες της είναι σοφότατη και αυτό το αποδεικνύει η ιστορική ικανότητα επιβίωσης της. Όταν θα έρθει το πλήρωμα του χρόνου θα δώσει την απάντηση της και θα ανταποδώσει την «εμπιστοσύνη» που της δείχνουν οι σημερινοί μπροστάρηδες...